Xuân Quang hầu Nguyễn Khắc Tuấn (1767 - 1823) xuất thân trong gia đình thường dân, có một tuổi thơ đầy cơ cực. Giữa giai đoạn đầy biến động của thời cuộc, ông đã tòng quân phò chúa Nguyễn Ánh. Sau khi nhà Nguyễn kiến quốc, hàng trăm cuộc chống phá với danh nghĩa “phò Lê” nổ ra liên tục, nhất là ở khu vực Bắc Bộ. Từ đây, ông dành trọn đời mình cho công cuộc tiễu trừ phỉ đảng. Năm 1823, sau khi diệt được loạn Lý Khai Ba và đắp xong thành ở trấn Hưng Hóa, ông đã trút hơi thở cuối cùng vào ngày mồng 7 tháng 2. Vua Minh Mạng vô cùng thương xót, truy tặng ông là Nghiêm uy Tướng quân Thượng hộ quân Thống chế Nguyễn hầu, thụy Tráng Nghị, ân điển đưa di hài từ Bắc Thành về quê hương, giao Bộ Lễ soạn ban nghi thức tế và văn tế. Qua khảo cứu, bài viết giới thiệu nghi lễ và văn tế dành cho ông, góp phần bổ sung dữ liệu về hành trạng, tinh thần bất khuất của ông cũng như triết lý hướng về nguồn cội của dân tộc.