ABSTRACT

?NamRoi? pommelo is the seedless cultivar, high quality at theMekongDelta. Nevertheless, fruits of the cultivar have many seeds in the practical production. Causing seeds of the fruit is vestigated in the study. Flower of the cultivar is a hermaphrodite, which has a wet stigma on opening time, average 30 anthers/flower, 150 ovules/ovary. Moreover, their pollens germinated average 33% in vitro condition, comparing 40% of ?Da Xanh? pommelo (Citrus grandis var. ?Da Xanh?), and 56% of ?Long? pommelo (Citrus grandis var. ?Long?), and 13% of ?cam Sanh? (Citrus nobilis). Pollen tubes growth of self-pollination hand of the cultivar were stained by aniline blue and observed them UV fluorescence microscopy, in which there were 2,335 pollen tube growth in stigma, 426 in upper style but their absence in lower style as well as in ovule. On the contrary to, when using pollen of ?Long? pommelo took cross pollination with ?Nam Roi?, pollen tube growth reached to 3,177 in stigma, 1,142 in upper style, 136 in lower style, and 117 in ovary. Number of seeds of cross pollination of ?NamRoi? received 114 seeds/fruit while their self pollination was absolutely absent. Basing on the results, it can be considered that seedless ?NamRoi? is self-incompactible fertilization. The seeded fruit of ?NamRoi? is caused by cross pollination.

Keywords: seed, seedlessness, pollen tube, ?NamRoi? pommelo

Title: Cause of seeded fruit ?NamRoi? pommelo

TóM TắT

Xác định nguyên nhân của hiện tượng trái bưởi Năm Roi (giống không hột) có hột là mục tiêu nghiên cứu của đề tài. Các hoa bưởi Năm Roi được thu ngẫu nhiên ngoài đồng đem về phòng thí nghiệm trước khi hoa nở 1 ngày để khảo sát các đặc tính nông học của hoa, cũng như khả năng nẩy mầm của hạt phấn sau 24 giờ gieo trong môi trường nẩy mầm hạt phấn. Bên cạnh đó, các nghiệm thức lai chéo giữa bưởi Năm Roi và hạt phấn cây có múi khác cũng được tiến hành ở ngoài đồng. Sau khi thụ phấn 3 ngày, thu hoa đem về phòng thí nghiệm để quan sát ống phấn bằng kỹ thuật nhuộm aniline blue. Các chỉ tiêu về tỷ lệ đậu trái, rụng trái non và số hột/trái cũng được ghi nhận từ thí nghiệm lai chéo ở ngoài đồng. Kết quả từ nghiên cứu này cho thấy hoa bưởi Năm Roi lưỡng tính, cấu tạo hoa hoàn toàn bình thường, hạt phấn nẩy mầm tốt trong môi trường nhân tạo. ống phấn của bưởi Năm Roi không thể vươn đến bầu noãn để thụ tinh trong trường hợp tự thụ, còn ở nghiệm thức lai chéo ống phấn vẫn phát triển bình thường. Kết quả từ thí nghiệm ngoài đồng đã góp phần chứng minh thêm cho quan sát trên, 94-115 hột/trái được ghi nhận ở nghiệm thức bưởi Năm Roi lai chéo với hạt phấn cây có múi khác, trong khi bưởi Năm Roi tự thụ trái hoàn toàn không hột. Quá trình thụ phấn chéo làm tăng khả năng đậu trái, giảm hiện tượng rụng trái non.

Từ khóa: hột, không hột, bưởi Năm Roi, ống phấn