Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là một vấn đề mới và phức tạp về mặt lý luận cần phải có sự thống nhất về nhận thức trong toàn Đảng toàn dân ta. Nó là sản phẩm của quá trình đổi mới nhận thức, tư duy của Đảng. Tuy nhiên, khi nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ngày càng phát triển sâu hơn, rộng hơn thì cần thiết phải có nhận thức đúng đắn làm cơ sở cho việc hoạch định đường lối, chủ trương, chính sách đúng đắn của Đảng trong phát triển kinh tế. Kể từ khi khẳng định nền kinh tế nước ta là nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Đảng ta cũng ngày càng làm rõ nhận thức thế nào là nền kinh tế thị trườngđịnh hướng xã hội chủ nghĩa. Điều đó được thể hiện cụ thể qua các kỳ đại hội từ Đại hội XII (1/2016) của Đảng nhận thức của Đảng về nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ngày càng rõ hơn và phù hợp hơn với xu thế phát triển mới của đất nước - xu thế hội nhập quốc tế.