Bài viết nhằm chỉ ra dấu ấn văn hóa sông nước ở một số nước Đông Nam Á: Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan, Myanma… ở đầu thế kỷ XX trong hồi ký Xứ Đông Dương của Paul Doumer. Bằng các phương pháp hệ thống - loại hình, liên ngành, phân tích - tổng hợp, so sánh, bài viết cho thấy những đặc trưng văn hóa sông nước vừa mang tính phổ quát của khu vực vừa mang tính cá biệt của từng quốc gia, bao gồm: đặc trưng về không gian sông nước, văn hóa định cư, phương tiện đi lại, động - thực vật đặc trưng, đặc điểm văn hóa từng dân tộc.