Thông tin chung:

Ngày nhận bài: 10/02/2017

Ngày nhận bài sửa: 05/04/2017

Ngày duyệt đăng: 30/08/2017

Title:

Achievements in research on sex reversal of giant  freshwater prawn (Macrobrachium rosenbergii De Man, 1879)

Từ khóa:

Biệt hóa giới tính, chuyển giới tính, Macrobrachium rosenbergii, tôm càng xanh

Keywords:

Giant freshwater prawn, Macrobrachium rosenbergii, sex determination, sex reversal

ABSTRACT

This review synthesized studies on sex determination, scientific basis, approaches, and achievements in sex reversal of giant freshwater prawn (GFP) (Macrobrachium rosenbergii) around the world. GFP has a ZW sex determination system, where sex chromosomes are homozygous (ZZ) in males and heterozygous (ZW) in females. Sex differentiation of this species is controlled by protein-like hormone of the androgen gland. Males whose androgen gland is ablated (andrectomy) or in-activated by using RNA interference (RNAi) will develop to neo-females. Mating of these neo-females with normal males produces monosex males. These approaches have been applied successfully in commercial farming of GFP. However, the use of artificial hormone such as 17 α-methyltestosterol was not successful in sex reversal of GFP.

TÓM TẮT

Bài viết này tổng hợp những kết quả nghiên cứu về cơ chế xác định giới tính, cơ sở khoa học, phương pháp và thành tựu trong việc chuyển giới tính tôm càng xanh trên thế giới. Tôm càng xanh có cơ chế xác định giới tính là ZW, trong đó con đực đồng hợp (ZZ) và con cái dị hợp (ZW) ở cặp nhiễm sắc thể giới tính. Sự biệt hóa giới tính của tôm càng xanh được điều khiển bởi hormon có bản chất protein của tuyến androgen. Con đực khi bị cắt bỏ tuyến androgen (phương pháp vi phẫu) hay bất hoạt tuyến này bằng phương pháp RNA can thiệp (RNAi) sẽ chuyển thành con cái giả. Sinh sản giữa những con cái giả với con đực bình thường sẽ sinh ra đàn tôm toàn đực. Các phương pháp trên đã và đang được áp dụng thành công trong nuôi thương phẩm. Tuy nhiên, phương pháp chuyển giới tính tôm càng thành bằng hormon nhân tạo như 17 α-methyltestosterol thì không thành công.

Trích dẫn: Dương Thúy Yên, Bùi Thị Liên Hà, Trần Ngọc Hải và Nguyễn Thanh Phương, 2017. Những thành tựu trong nghiên cứu chuyển giới tính tôm càng xanh (Macrobrachium rosenbergii De Man, 1879). Tạp chí Khoa học Trường Đại học Cần Thơ. 51b: 64-71.