Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) được xem là một trong những đồng bằng trù phú bậc nhất ở Châu Á với nguồn tài nguyên thiên nhiên đa dạng, phong phú, môi trường thuận lợi cho phát triển nông-lâm-ngư nghiệp; tuy nhiên, đây cũng là nơi đang đối mặt với nhiều thách thức cho sự phát triển trong tương lai bởi các yếu tố tự nhiên và con người. Thật vậy, chỉ chiếm khoảng 12% diện tích tự nhiên và 20% dân số cả nước, hàng năm ĐBSCL đóng góp trên 50% sản lượng lúa, 65% sản lượng nuôi trồng thủy sản, và 70% các loại trái cây của cả nước; đóng góp 95% lượng gạo và 60% sản lượng cá xuất khẩu của cả nước; góp phần đảm bảo an ninh lương thực, xóa đói giảm nghèo và phát triển kinh tế xã hội quốc gia (Chính phủ, 2017a; Tổng cục Thống kê, 2022). Song, việc khai thác tài nguyên thiên nhiên và môi trường ở ĐBSCL cho phát triển thâm canh nông nghiệp và thủy sản thời gian qua đã dẫn đến suy thoái đất đai, ô nhiễm môi trường, diện tích rừng và hệ sinh thái đất ngập nước tự nhiên bị thu hẹp, mất đa dạng sinh học, đe dọa đến sinh kế bền vững của hơn 17 triệu dân đang sinh sống tại đây (Sánh & Nhân, 2016; Bộ Tài nguyên và Môi trường, 2018; Binh et al., 2021; Binh et al., 2022; Bình & Tiên, 2021). Theo đánh giá của các chuyên gia, vấn đề trên chủ yếu là do quản trị tài nguyên và môi trường chưa phù hợp (World Bank [WB], 2019; Minh et al., 2020; Bình & Tiên, 2021; Tang et al., 2022). Thêm vào đó, việc phát triển các đập thủy điện và dự án thủy lợi ở thượng nguồn sông Mekong đã và đang tác động trực tiếp đến thay đổi dòng chảy, giảm phù sa, tăng xói lở, cạn kiệt nguồn lợi thủy sản tự nhiên (Chính phủ, 2017a). Ngoài ra, ĐBSCL là nơi chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu và nước biển dâng; theo kịch bản trung bình (RCP4.5), mực nước biển dâng ở khu vực Biển Đông đến55 năm 2050 là 23 cm và năm 2100 là 55 cm, nguy cơ ngập ở ĐBSCL cũng cao hơn so với các khu vực khác (Bộ Tài nguyên và Môi trường, 2021). Quản trị tài nguyên và môi trường là một khái niệm liên quan đến cấu trúc, quy trình, luật pháp, chính sách đã thiết kế để đảm bảo đạt được mục tiêu quản lý xã hội và tài nguyên một cách hiệu quả, minh bạch và có sự tham gia của các bên liên quan, kể cả tổ chức chính phủ, phi chính phủ và cộng đồng địa phương (Independent Evaluation Group – The World Bank [IEG-WB], 2007; Hill, 2013); trong bài viết này, các chính sách về sử dụng, bảo vệ tài nguyên và môi trường ĐBSCL thời gian qua được phân tích, đánh giá nhằm đề xuất các giải pháp tăng cường hiệu quả sử dụng tài nguyên trong bối cảnh nhiều biến động ở tương lai